Kagawasan ug Krimen
WA NA KO masorpresa nga naay pipila ka hut-ong nga nagpahimulos og maayo sa orden sa Securities and Exchange Commission sa pagsirado sa operasyon sa Rappler. Ang gibandera nga estorya nagawarning bahin sa pagsap-ong sa baba sa mga taga media. Ang Rappler mismo, kinutlo ang mga binuhiang pulong ni Tigpamaba Harry Roque, nagmantala nga kun si Duterte gusto nga siradoan ang media establishment, nganong wala na lang niya gisugo ang military. Bitaw, mao na ni ang nabatasan sa Rappler nga pinayuhot nga estorya.
Apan kining isyuha dili bahin sa kagawasan sa pagpahayag. Ang isyu bahin sa pagpanag-iya sa media nga ilawom sa balaod sa Pilipinas kinahanglan nga siento porsyento giangkon sa mga Pilipino. Sa nanglabayng katuigan gikan sa pagtumaw sa Rappler, gituhoan sa katawhan nga mga Pinoy ang tag-iya sa niini.Naa may mga Pinoy nga kwartahan nga ninggahin og puhunan sa Rappler sa paglaum nga makasuporta sila og usa ka independente nga organisasyon sa media. Kahibalo na man ta tanan nga ang dagkong mga establisemento sa media ginagamit nga kasangkapan sa mga adunahan ug bantugan sa paghatag og proteksyon sa ilang mga interes kontra sa mga manunubad sa politika pero ningresulta kini sa ilang paggamit sa media aron ituboy o gubaon ang mga politiko ug ilang mga kalaban.
Nagmata lang ta og buntag ug wa ta kahibalo nga ang gikaintapan nga si ON OMIDYAR nakasulod na diay sa kasingkasing ug utok sa Rappler. Tinuud utokan ang mga aktor sulod sa Rappler apan kulang pa ang ilang kaalam. Ang ilang sariling gibutyag sa PDRs ang ningbitik ug ningtaral kanila. Ang Philippine Deposit Receipts nga gi-issue sa Rappler pinaagi sa iyang holding company tino nga nagpadayag nga si ON OMIDYAR adunay kalabutan sa pagpadagan ug pagnegosyo sa Rappler. Gitawag sa SEC ang atensyon ni Maria Ressa bahin niining importante nga punto apan mora og wa siya mohatag og atensyon niini o di ba kaha nagtuo siya nga dali ra nga masulbad kining problemaha. Mora og gipasagdahan lang ning problemaha kay wa man mabantayi nga ang 5 ka tawo nga miyembro sa Commission nga puro appointed ni ex-President Noynoy Aquino gawas sa usa nga appointed ni Pangulong Duterte ning-abot na sa punto nga mohimo og desisyon.
Samtang ang estorya nagkagusbat-gusbat, makit-an nato nga duna gihapoy pagsulay sa pagkorehir sa nabutyag na nga impormasyon bahin sa papel ni ON OMIDYAR pinaagi sa pagsumite og pinermahan nga waiver ni ON OMIDYAR nga nag-ingon nga nibiya siya sa iyang katungod sa pagpadagan sa Rappler ug sa negosyo niini. Usab napod nagpakita ang Rappler og mahariharion nga taras. Ningsumite kini og waiver document nga wa gani manotaryohi. Sa dagway klaro kaayo nga ang SEC nga kontrolado sa pwersang Aquino dili makatulon sa patay-patay ug dinasngag nga atensyon ni Maria Ressa. Girebokar nila ang registration sa Rappler.
Bisan og nabugha na, si Ressa ug si Pia Ranada ningkombate gihapon. Ang naulahi ningbunyag kang Pangulong Duterte og daghang pangalan, mora og sila ang kinatas-ang rayna ug sila lang ang nasayod kun unsay kahulogan sa freedom of the press. Aron madugangan pa gyud ang drama, si Pia ningdiklarar nga andam siyang magpapriso kun kana ang baylo sa pagbarog sa kagawasan sa pagpahayag. Nakalimtan niya nga si Duterte, bag-o pa lang gani nga nakalingkod, ningpirma dayon og EO on Freedom of Information.
Ningtiyabaw si Ressa ug Ranada kay kuno ang ilang press freedom gisugpo. Layo ra na sa tinuod. Kada pulong nga ilang giyawyaw naimprinta ug nasibya sa hapit 2,000 ka lutsanan sa media sa tibuok nasud. Wa pa maapil sa ihap ang social media. Ang pagrebokar sa permit sa Rappler dili tungod sa freedom of the press kundili bahin sa paglapas sa Batakang Balaod sa Pilipinas nga tin-aw kaayong nagmando nga ang establisemento sa media kinahanglan nga siento porsyento gipanag-iya sa mga Filipino.
Gani, sa pagbalik-lantaw, ang administrasyong Duterte maluloy-on ra kaayo sa Rappler bisan og sa sulod sa maong panahon, siya ang nangulo sa pag-atake kang Duterte ug naghulagway kaniya nga mora na og demonsyo. Dako kaayo ang akong pagduhaduha sa iyang mga pasiuna nga nagapanghambog nga gibarogan niya ang kamatuoran ug kaangayan. Sa imbestigasyon sa Senado sa extra-judicial killing nga kuno gihimo sa Davao Death Squad nga matud pa ni Sen. Leila Delima ug Sen. Antonio Trillanes giorganisa ni Duterte, ang Rappler ninglamoy sa tanan nga gisulti ni Matobato ug Lascanas. Sa tuig 2009 kun kanus-a si CHR Chair De Lima ninghimo og imbestigasyon sa EJK, ang numero sa biktima kuno mokabat pa lang og kulang 300. Minglungtad ang imbestigasyon og pipila ka bulan. Wala gyuy bisag usa ka ebidensya nga nakuha nga basihan sa pagpasaka og kaso kang Mayor Duterte. Gipadayon niya ang iyang krusada sa pagkorner ni Digong sa panahon nga siya ang Justice Secretary, apan palpak gihapon. Sa dihang Senador na siya, mas agresibo na siyang ninggukod kang Digong. Iyang gikuha ug gipasundayag si Matobato isip testigo nga nagkayamukat.Apan si Matobato wala gyuy sayop mientras giinterbyu siya sa Time Magazine. Tataw kayo nga siya nagabasa sa iyang testimonya. Gipanghambog niya nga isip miyembro kuno sa DDS, ningpatay siya og sobra 200 ka biktima nga gilubong nila didto sa usa ka abandonadong quarry o kuhaanan og balas. Bisan pa niana, dili niya makit-an ang gilubngan sa iyang gipatay kuno.
Sa turno ni Lascanas isip testigo sa imbestigasyon nga gihimo sa Senado, kaswal lang niyang giadmitir nga ninglubong sila og sobra 2,000 ka biktima sa EJK sa maong quarry. Kun tapoon ang mga biktima sa duha ka testigong bakakon, mokabat og sobra 2,200 ang mga biktima sa EJK nga ilang gilubong, matud pa nila, sa abandonadong quarry. Pantasya ni sa nakutaw nga utok. Ang pagpatay og ingon ani kadaghan dili matago ug dili makaeskapar sa atensyon sa mga tawo sa palibot, labi na gyud og ang nipis nga piraso sa lote mga upat lang ka kilometro ang gilay-on gikan sa city hall ug kilid pa gyud sa pipila ka housing subdivision. Bisan pa niana, kun segurado gyud sila, nganong wala man sila makakuha og bisan usa lang ka ebidensya?
Sa tanan nga mga okasyon, ang Rappler naghatag sa mga hearing og dako nga espasyo ug gidawat ang mga testimonya sa mga testigo nga mora og mga pulong nga gikan sa bibliya. Ang Rappler ug ang Time Magazine ningdawat sa depektibo nga statistics nga sa ilang pinakabag-o nga pag-ihap, ningkabat na kuno og 13,000 EJK victims. Nagpuyo ako sa Davao ug sa tinud-anay lang, dako ang akong katingala sa kaisog sa Rappler ug Time Magazine sa pagtinamban og kwenta nga dinagko. Wa man gud ko kahibalo og diin nila pupoa ning mga statistics. Nakuyawan sab ko sa ilang kaisog sa pagmintinar sa maong mga bakak.
Kadaghanan sa ilang gisulat bahin sa DDS, EJK ug pagsugpo sa press freedom minugna lang sa ilang nalibog nga hunahuna. Ang DDS sa tinud-anay lang usa ka pwersa nga walay kamatuoran. Ang nagbunyag niini mao si Police Regional Commander Dionisio Tan-gatue Jr. Mas nauna ning binunyagan nga kalag nga pwersa sa pag-entra ni Duterte sa politika. Ang EJK issue inimbento sa mga kalaban sa politika ni Duterte nga nagtulo ang laway para sa posisyon sa pagka Mayor. Matag karon ug unya, dugkalon ug hagiton ni Duterte ang mga tawo sa media nga mahimong kritikal basta isulat o ibatbat lang ang kamatuoran. Sa Davao City lang ginaimplementar ang sistemang dili na kinahanglang mangayo pa og permit ang mga walhon nga organisasyon aron mag rally o magdemonstrasyon.
Sa prangka nga pagkasulti, sa akong tan-aw, lampas na sa natural ang pagkamainantoson ni Duterte sa mga atake sa iyaha nga morag gikan sa panon sa mga iro nga nabuang sa rabies. Gitam-okan na siya og mga abusadong atake sa sulod sa iyang panerbisyo sa publiko isip pinili nga opisyal sa sulod sa 25 anyos, apan wa ko kadungog og bisan usa man lang nga kaso sa libelo nga iyang gi-file sa korte kontra sa kritikal sa iyaha. Ang Rappler, bisan og giorderan na nga i-padlock sa SEC, pwedeng magpadayon sa paghulagway kang Duterte nga demonyo tungod kay usa siya ka klase sa tawo nga nagaprotekta sa kritikal ug bisan inventor nga media apan wa siyay mahimo kun ang lihok sa media moyatak sa Philippine Constitution.Sa sulod o gawas sa Rappler, makapursige si Ressa ug si Ranads sa ilang gusto, basta magbantay lang sila sa ilang mga lakang. Dako og kalainan ang kagawasan sa pamahayag gikan sa kalihokan nga naglapas sa Constitution.
Ug palihog, ayaw og idamay si PAS Bong Go aron lamasan ang inyong drama. Kana nga intriga dili modulot. Sama nako, ang mga taga media nga nagasulat gikan sa Davao nakahibalo sa trabaho ni Bong gikan sa primerong adlaw sa pagserbisyo ni Duterte sumac pa sa iyang pagka-Mayor sa siudad as Davao hangtud karon sa Pangulo dinha sa Malacanang. Siya ang kaban sa mga datos ug impormasyon ni Duterte. Bisan og gitawag na siya og nasudnong photo bomber, lunsay ug maayohon ang iyang papel sa administrasyon. (Ni Jun Ledesma)
Like Us on Facebook: https://www.facebook.com/mindanaoexaminer
Follow Us on Twitter: https://twitter.com/MindanaoExamine
Read Our News on: http://www.mindanaoexaminer.com /http://mindanaoexaminernewspaper.blogspot.com/
Share Our News
Digital Archives: issuu.com/mindanaoexaminernewspaper
No comments:
Post a Comment