'Utok bulinaw’ Ni Jun Ledesma

Sulat gikan sa Davao: ‘Utok bulinaw’ Ni Jun Ledesma

ANG KALIT NGA pagsaka sa presyo sa oil nahimo na sab nga sumsuman ug bala sa oposisyon pag-ataki sa administrasyong Duterte. Usa ka nag-unang mantalaan ningsyaok sa iyang headline og TRAIN MOLAMPURNAS SA MGA TRABAHO. Mga politiko nga may gibitbit nga  ideyolohiya sama ni Neri Colmenares ning-uban na sa mga demonstrador sa kadalanan sa pagkondenar ug pagpanawagan sa pagsuspinde sa Tax Reform and Inclusive Law.

Si Colmenares ug ang iyang paksiyon nagapatuyang na lang og pangulog-ulog sa mga kabus ug timawa pinaagi sa pagsyagit-syagit og mga mabaw ug inamaw nga mga solusyon sama sa pagpahunong sa pag-implementar sa TRAIN law. Wa pa sila makagradweyt gikan sa papel nga tigggalgal, tig-apura ug tigpabukal sa dugo sa panon. Si Colmenares nakahibalo nga nagkinahanglan lang siya og minos 300 ka libo ka boto aron makabalik sa kongreso ug duna siyay igo-igong pangutok paggalgal nianang gidaghanona gikan sa mga tumutuo kaniya.

Aduna pa may sobra pa og usa ka milyon nga may mga utok og kuyamad nga motuo sa iyang mga hasohaso. Unsa kaha ang mahitabo kun mosugot ta sa inamaw nga mga sugyot ni Colmenares ug sa iyang kapartner sa Senado, si Bum Aquino? Ang mga empleyado nga anaa sa hatungang hut-ong andam kaha nga mobayad og P50,000.00 sa income tax nga ilawom sa TRAIN Law libre sa pagbayad og buhis? Mokabat ni sila og 83 porsyento sa tanan nga mga taxpayer sa nasud kun diin ang ilang mga bonus libre sab sa buhis. Ang mga ginagmayng negosyo sama sa inyong mga silingan nga mga tindahan nga sarisari nga mokabat og P3-milyones ang kita libre sab sa VAT.

Apan, tinuod, ang coke ug ubang soft drink ginabaligya karon sa mas mahal pa nga presyo, pero dako ni og kaayohan nga ihatag sa inyong panglawas.

Ginatago sa mga kritiko gikan sa mata sa publiko ang tinuod nga mga rason sa kalit nga pagkatkat sa mga presyo sa mga nanag-unang palaliton ug sa presyo sa serbisyo. Ang mga network sa TV tua maminaw sa mga soundbites sa oposisyon sa politika ug mangita og mga katin-awan gikan gikan sa mga drayber sa jeepney ug traysikel bahin sa pagsaka sa presyo.

Sa tinuod lang, ang kinabag-an sa katawhan way kasayuran bahin sa mga panghitabo sa ubang parte sa kalibutan kun hain ang Venezuela ninghunong og bomba sa poso sa ilang oil ug ang Iran ningpahugot sa gripo sa ilang oil aron pagbalos sa pagsilot kaniya sa US. Ang presyo sa oil ningkalit og sulbong og $77 dolyares kada bariles ug karon lagmit molapaw pa sa $80/b. Dili maguol ang US niining maong katikaran tungod kay duna silay daghang suplay sa oil gikan sa shale.

Buang ug bangis ni nga politika sa kalibutan nga ang igo ang atay-atay gyud sa Pilipinas. Ang presyo ug interes sa dolyar ningsaka, mao nga ang mga init nga salapi nga diri gipalumlom sa Pilipinas og igo-igo nga panahon ningbalik na sab og lupad ngadto sa US. Ningpuli ang implasyon ug gisagubang nato ang epekto niini. Idugang diha ang senaryo nga gidibuho sa mga propeta sa kangiob ug kini moresulta gyud sa gibandera nga isyu nga TRAIN MOLAMPURNAS SA MGA TRABAHO. Sa pikas bahin, sobra sa 10 milyones nga mga pamilya sa mga OFW nagaselebrar nga mas daghan sila og madawat nga peso sa ilang kamot kada pakambyo nila og dolyar.

Hinoon, segun sa atong kasinatian, kining pagkibra sa ekonomiya nga epekto sa oil dili mohangtud og dugay. Samtang ang mga prodyuser sa oil nakakita og bonanza tungod kay ang mga nasud nga walay oil maglumba man og palit sa limitadong suplay, ang kahimtang sa Venezuela ug Iran dili hangtod sa kahangturan nga way kausaban. Sa samang higayon, ang quota sa produksyon sa OPEC nahimong karambola, mao nga makalaum kita nga ang mga oil field sa Saudi Arabia ug bisan sa atong silingan nga nasud, ang Indonesia, mopabuylo sa ilang mga bomba sa oil.

Mientras tanto, si Presidente Duterte miabri sa gripo sa mga balon sa oil sa Cebu. Kun pilion nato ang pakipagkumboya sa China, makalaum ta nga mas daghan pa ta og makuha nga gas ug oil sa mga teritoryo nga karon atong gikaribalan. Mas maayo ang Joint Venture kay sa magpadungog-dungog ta og inigot sa espada ug makiggiyera nga ginasugyot sa pipila ka mga kritiko.

Nagsige na ta og panawagan para sa bastante nga mga imprastruktura dili lang para sa paghakot ug pagtumod sa mga produkto kun dili pagdani usab sa mga mamumuhunan nga moanhi dinhi sa Pilipinas mobun-ag og puhunan. Bug-at ni nga hagit ug ang gitahasan niini nga trabaho nga alang lang sa mga tawong kusgan sama ni Hercules mao ang Sekretaryo sa Panalapi, si Carlos "Sonny" Dominguez. Ilawom sa iyang pagdumala, ang Bureau of Internal Revenue ug ang Bureau of Customs nalimpyo ug ang duha ka ahensya nakakab-ot na kanunay sa ilang collection quota.

Ang DOF ningpanday og tax reform law nga ang tumong mao ang pagkolekta og mas dako nga bulto sa buhis gikan sa mga nagalihay-lihay ug mamugnaon kaayong moipsot sa pagbayad og buhis. Ang administrasyong Duterte nag-andam na usab sa pag-implementar sa dili mominos 41 ka mga proyekto sa imprastruktura nga naglakip sa mga railway, airport, pantalan, irigasyon, karsada, tulay, kauban ang pagpalambo sa mga kahimanan ug pasilidades sa Impormasyon ug Telekomunikasyon. Samtang si Sekretaryo Dominguez nagahimo sa iyang homework, si Presidente Duterte sab nagapursige og kinaugalingon nga estratehiya sa pakiglambigit ug pakigsandurot sa mga langyawng kanasuran nga dako kaayo og positibong epekto sa politika sa nagkatapok nga mga nasud sa rehiyon ug mipaabante sa mga alyansa ug komnersyo dinhi sa atong parte sa kalibutan.

Si Dominguez ug ang iyang team nakakuha og mga loans nga lugak kaayo ang mga kondisyon ug barato kaayo og bayad nga interes nga sukad masukad wa pa gyud nato matagamtami kaniadto ug mohatag kini kanato og igong panahon sa paghuman sa proyekto ug pagpalihok una niini nga buhi kaayo ug kusog mokita ug moganar sa di pa ta magsugod og bayad sa barato kaayong pautang gikan sa Japan ug China.

Ang TRAIN ang motubag sa mga pautang. Sa pikas bahin, ang mga oportunidad sa pagpanarbaho nga ihatag niining mga proyektoha ug sa mga bag-ong negosyo nga motumaw sa pagplastar niining maong mga imprastruktura dili makaya nato pagkwenta tungod sa kadako. Moresulta kini sa pagrekrut sa mga bag-ong gradweyt ug mga eksperto aron mopadagan sa mga bag-o ug nagkadaiyang mga impresa, paktorya ug komersyo.

Malampornas ba ang mga oportunidad sa pagpanarbaho? Amaw lang nga may utok bulinaw sama ni Colmenares ang moinsister niana. Wa ta magkinahanglan og mga tawo nga ang pagtan-aw sa ekonomiya sama ka korto sa ilang utok. (Jun Ledesma)

Like Us on Facebook: https://www.facebook.com/mindanaoexaminer

Follow Us on Twitter: https://twitter.com/MindanaoExamine

Read Our News on: http://www.mindanaoexaminer.com/

http://mindanaoexaminernewspaper.blogspot.com/

Share Our News

Digital Archives: http://issuu.com/mindanaoexaminernewspaper